2020 gaat de geschiedenisboeken in als hét jaar van Corona. Laten we tenminste hopen dat het daarbij blijft. Eén jaar volstaat ruimschoots. Hoe heeft het virus ons (soms onbewust) veranderd in de kleinste facetten van ons dagelijkse leven? In de vorige aflevering van deze blogreeks hadden we het over ‘de vergane glorie van de handdruk’. Vandaag staat onze woordenschat in de kijker. Want het is via taal dat we vorm geven aan onze werkelijkheid... én de soms onwerkelijke eigenschappen ervan.
"In Nederland werd ‘anderhalvemetersamenleving’ verkozen tot woord van het jaar. Niet bepaald mijn persoonlijke favoriet, maar het kan wel redelijk wat punten opleveren bij een partijtje Scrabble."
Corona of niet, ook in december 2020 koos de redactie van de Van Dale een nieuw Woord van het jaar. Lang moesten wij hier niet over nadenken. Met maar liefst 53,3% van de stemmen werd ‘knuffelcontact’ de grote winnaar in Vlaanderen. We hebben goed gekozen, als je het mij vraagt. In dit vreemde jaar vol eenzaamheid en social distancing kozen wij één van de weinige woorden uit de lijst dat toch nog enige warmte uitstraalt.
In Nederland werd het ietwat killere ‘anderhalvemetersamenleving’ verkozen tot woord van het jaar. Niet bepaald mijn persoonlijke favoriet, maar het kan wel redelijk wat punten opleveren bij een partijtje Scrabble. In een krankzinnige samenleving waarin er bij het minste gevaar massaal WC-papier wordt gehamsterd, mag het natuurlijk niet verbazen dat er ook wat nieuwe scheldwoorden in het lexicon zijn opgedoken.
Zo kwamen wij Vlamingen blijkbaar op de proppen met het weinig inventieve ‘covidioot’. Ik heb het woord nochtans geen enkele keer gehoord of gelezen in het dagelijkse leven. Zelfs niet wanneer mensen onvoldoende ‘hoestschaamte’ (rara... nog zo'n nieuw woord) tonen in de winkel of op het openbaar vervoer. Ik vind persoonlijk trouwens 'niesgêne' een mooier en poëtischer alternatief.
Bij onze noorderburen pronkte het scheldwoord ‘viruswappie’ in de shortlist: iemand die de ernst van Corona onderschat of ontkent. Viruswappies zijn bovendien vaak diegenen die complottheorieën over het virus propageren op social media. Samenzweringen vormden blijkbaar een grote bezorgdheid in Nederland...
Wanneer er genoeg viruswappies complottheorieën online verspreiden, komen we volgens de Nederlanders tot een zogenaamde ‘fabeltjesfuik', waarbij zowat alle info op Facebook, Instagram, etc. zodanig ongeloofwaardig wordt, dat onze geliefde social media kanalen meer het allure krijgen van een fabeltjeskrant dan van een betrouwbare nieuwsbron. Niet dat er op dat vlak in 2020 iets is veranderd.
"Nieuwe affect labels. Nieuwe scheldwoorden. Taal is levend en vluchtig. Hopelijk behoren al deze nieuwe woorden algauw tot het oude nieuwe normaal, samen met swaffelen, tentsletjes en het oude virus gekend als de Pokémonterreur."
De nieuwe woorden die dit jaar zijn ontstaan, geven volgens mij een mooi beeld van onze oerinstincten. 'Knuffelcontact' getuigt van onze nood aan affectie van onze vrienden en familie. 'Anderhalvemetersamenleving' verwijst dan weer naar onze (soms obsessieve) nood aan veiligheid om dat contact met onze naasten te kunnen waarborgen. De warmte van de ander en de nood aan veiligheid behoren tot onze menselijke basisbehoeftes en zijn heilig voor ons. Wie dit in het gedrang probeert te brengen, krijgt gloednieuwe woorden naar het hoofd gesmeten ter verwijt.
Nieuwe affect labels. Nieuwe scheldwoorden. Taal is levend en vluchtig. Hopelijk behoren al deze nieuwe woorden algauw tot het oude nieuwe normaal, samen met swaffelen, tentsletjes en het oude virus gekend als de Pokémonterreur.
- Geoffrey Colson
#COVID19 #COVID1984 #COVID-1984 #corona #cofonapandemie #maatschappij #geoffreycolson #geoffrey #colson #blog #prose #proza #schrijven #bloggen #België #Gent #Belgiumblog #Belgianblogger #reflecties #beschouwingen #mijmeringen #overpeinzingen #gedachten #filosoferen #filosofie #column #gedachtenkronkels #taal #taalfilosofie #lexicon #vandale #vandalewoordvanhetjaar #woordvanhetjaar #woorden #woordenschat #woordenboek
Kommentare